Cách tôi thay đổi niềm tin để trở thành nữ lãnh đạo hạnh phúc

Tác giả: Sophia Trang Chu, Trưởng nhóm Tư vấn Đầu tư, Mekong Capital

Ngày 25 tháng 3 năm 2024

—

Những câu chuyện về nữ doanh nhân thành đạt, đặc biệt là khi họ nhận được sự ủng hộ từ gia đình để tự tin phát triển trong công việc luôn truyền cảm hứng mạnh mẽ cho tôi. Như bao người phụ nữ Việt Nam khác, tôi có một niềm tin rằng mình không thể có cả hai: một sự nghiệp thành công và một gia đình hạnh phúc.

Thế nhưng, sau một hành trình dài nhằm tìm kiếm, tôi đã khám phá ra những điều tưởng chừng là không thể.

Trước khi tham gia vào Mekong Capital, tôi thường được mọi người miêu tả là một người thân thiện, nhẹ nhàng, và né tránh xung đột. Tuy nhiên, sau 3 năm làm việc tại tổ chức này, tôi đã được trao cho vô số cơ hội để bước ra khỏi vùng an toàn và đón nhận những điều mới mẻ phi thường.

Sophia, Trưởng nhóm Tư vấn Đầu tư tại Mekong Capital

Niềm tin của tôi

Là con cả trong gia đình, tôi được nuôi dưỡng một cách kỹ lưỡng và nghiêm khắc, cha mẹ luôn chỉ bảo tôi phải cẩn trọng trong giao tiếp, đặc biệt là với người lớn tuổi. Tuy đã đi du học ở Mỹ trong 4 năm, tinh thần trách nhiệm của một người con cả trong gia đình vẫn luôn in hằn trong tâm trí tôi.

Niềm tin đầu tiên bắt đầu hình thành từ khi tôi còn là một đứa bé.

Trong quá trình trưởng thành, tôi được dạy nhiều quy tắc và niềm tin rằng, là một cô gái Việt Nam, tôi cần phải lịch sự và không nên nói lớn. Tôi từng tin rằng một cô gái thông minh thì không nên quá quyết liệt và nên lắng nghe nhiều hơn là nói.

Lớn hơn một chút, bố nói với tôi rằng: “Con đã đủ trưởng thành và bố muốn con nhớ một điều sẽ giúp cuộc sống của con hạnh phúc hơn: Đừng luôn cố chấp muốn là người đúng, đặc biệt là trong một cuộc trò chuyện với người đàn ông. Ngay cả khi con biết mình đúng, cũng đừng tranh cãi. Hãy để người đàn ông chiến thắng”. Tôi mang theo mình lời khuyên này của bố  trong một khoảng thời gian dài, ngay cả khi đã trưởng thành và bước vào cuộc sống hôn nhân.

Niềm tin thứ hai của tôi được gây dựng khi tôi  bắt đầu đi làm ở nhiều tổ chức khác nhau

Trong hầu hết các công ty tôi từng làm việc, các nhà lãnh đạo đều là nam giới. Ngoài ra, theo những gì tôi quan sát thấy thì thường những người phụ nữ nắm giữ vị trí lãnh đạo, họ hay gặp khó khăn trong việc cân bằng giữa công việc và cuộc sống gia đình, hoặc họ chọn ưu tiên thời gian cho công việc hơn so với gia đình. Vì vậy, tôi luôn tin rằng việc duy trì cả một sự nghiệp thành công và gia đình êm ấm là thách thức lớn lao, và chúng ta bắt buộc phải chọn một trong hai.

Vậy nên, dù tôi luôn cố gắng để được công nhận là một người làm việc tốt , nhưng gia đình vẫn là ưu tiên hàng đầu của tôi. May mắn thay, tôi có một gia đình hạnh phúc, một người chồng luôn ủng hộ và một cô con gái đáng yêu luôn vực dậy tinh thần của tôi sau mỗi ngày làm việc dài. Đây là lí do tại sao tôi coi trọng những lời dạy của bố và nó đã trở thành tôn chỉ cho đến khi tôi gia nhập Mekong Capital.

Vậy điều gì đã diễn ra ở Mekong Capital?

Sau hơn một năm rưỡi làm việc tại đây, đối mặt với vô số thách thức khác nhau, tôi được đề bạt trở thành Trưởng nhóm Đầu tư. Đây là vị trí đại diện cho Mekong Capital trong Hội đồng quản trị của các công ty mà chúng tôi đầu tư. Thành thật mà nói, tôi không mong đợi được đề bạt quá nhanh vì điều đó đi kèm với nhiều trách nhiệm và áp lực. Tôi không muốn mang áp lực đó vào cuộc sống gia đình vì nó sẽ đè nặng lên trái tim và tâm trí tôi.

Tuy nhiên, tôi quyết định thử sức với cơ hội này để phát triển và thử thách khả năng của bản thân. Tôi tự tin vào năng lực của mình, nhưng một giọng nói nhỏ trong đầu vẫn luôn đặt câu hỏi về sự thiếu kinh nghiệm của tôi cho vị trí này và làm sao để tôi có thể đảm bảo dành đủ thời gian cho gia đình. Lần đầu tiên trở thành Trưởng nhóm Đầu tư đã là một thử thách đáng kể. Hội đồng quản trị mà trong đó tôi đại diện cho Mekong Capital bao gồm tám thành viên là nhà sáng lập, các CEO cũ và các cố vấn cấp cao dày dặn kinh nghiệm. Sáu thành viên đều là nam giới, còn tôi lại là thành viên nữ trẻ tuổi nhất  trong Hội đồng quản trị.

Tôi đã làm việc một cách nghiêm túc và ít nói. Có những lúc tôi muốn chia sẻ quan điểm khác biệt những rồi, tôi quyết định lựa chọn im lặng. Dần dần, tôi cảm thấy khó khăn hơn  và tự nghi ngờ về chỗ đứng của mình trong các cuộc thảo luận. Cũng trong thời gian này, tôi tham gia một Chương trình Phát triển Lãnh đạo do Mekong Capital tổ chức kéo dài 6 tháng, trong thời gian này tôi có cơ hội được trực tiếp hướng dẫn 1:1 với một người Huấn luyện viên/ Coach chuyên nghiệp. Tôi đã chia sẻ với Huấn luyện viên rằng tôi quan ngại về kinh nghiệm non trẻ của mình  có thể cản trở khả năng được lắng nghe và chấp nhận ý kiến  từ các thành viên Hội đồng quản trị khác.  Đồng thời, đây đều là những chuyên gia giàu kinh nghiệm, tôi lo sợ rằng khi phụ nữ quá quyết liệt sẽ phản tác dụng, dẫn đến việc mọi người từ chối các đóng góp của tôi.

Huấn luyện viên của tôi hỏi: “Vai trò của bạn là gì khi là đại diện cho Mekong Capital trong Hội đồng quản trị?”

“Tất nhiên, vai trò quan trọng nhất của tôi là đảm bảo công ty đi đúng hướng để đạt được tầm nhìn của mình”. Tôi muốn tự tin chia sẻ quan điểm của mình và tạo ảnh hưởng đến công ty.

Huấn luyện viên tiếp tục hỏi tôi: “Cái gì đang ngăn cản bạn, Sophia? Và thách thức thực sự ở đây là gì?”

Tôi nghĩ quan điểm của mình, rằng phụ nữ không nên quá quyết liệt, sẽ làm cho người khác trở nên không tôn trọng hoặc không muốn lắng nghe ý kiến của tôi. Đây là lý do tại sao tôi thường không muốn nói nhiều hơn người khác, đặc biệt là nam giới. Tôi cảm thấy bế tắc và nhận ra rằng nếu cứ tiếp tục như vậy, tôi sẽ không thể đóng góp được gì trong các cuộc thảo luận. Từ đó, tôi sẽ không thực hiện đúng vai trò của một Trưởng nhóm Đầu tư và e rằng sẽ sớm mất vị trí này.

Vậy nên tôi liên tục tự đặt câu hỏi cho mình: tại sao tôi lại cảm thấy không thoải mái khi chia sẻ ý kiến và đối mặt với người khác. Tại sao tôi lại sợ hãi về những gì mọi người nghĩ về tôi? Tại sao?

Trong buổi trò chuyện tiếp theo, tôi chia sẻ thêm với Huấn luyện viên của mình: “Tất nhiên, tôi muốn thành công trong vị trí này , trở thành một Trưởng nhóm Đầu tư có hiệu suất công việc cao và đóng góp nhiều hơn cho công ty. Tuy nhiên, tôi không muốn đánh đổi bằng việc bị coi là một người phụ nữ quá quyết liệt cả trong công việc và gia đình, thêm nữa là rủi ro đánh mất  hạnh phúc gia đình. Tôi cảm thấy mình không thể có cả hai: một sự nghiệp thành công và một gia đình êm ấm.

Huấn luyện viên nhìn tôi với một nụ cười lớn và hỏi: “Tại sao không? Tại sao bạn không thể có cả hai?”

Tôi nhìn anh ấy và sững người mất một lúc.  Ừ nhỉ, tại sao không?

Trong khoảnh khắc đó, tôi cảm nhận rất rõ  một sự kinh ngạc, nghi ngờ, pha lẫn một sự giải phóng lạ thường.

Rõ ràng, nếu tôi nghĩ rằng tôi không thể đạt được cả hai, tôi sẽ luôn đi tìm những bằng chứng để chứng mình rằng niềm tin đó của tôi là đúng. Kết quả là, tôi sẽ trở nên bị động và chẳng đạt được điều gì. Tình huống này khiến tôi nhớ đến một khái niệm tôi đã được học: “Nhận thức của chúng ta định hình hiệu suất lao động của chính chúng ta”. Tôi nhận ra rằng quan điểm này đã ăn sâu vào tâm trí tôi từ rất lâu, và đang trực tiếp ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu suất công việc và chất lượng cuộc sống của tôi.

Tại sai tôi lại không thể có cả hai? Hãy thử xem nào!

Sau đó, Huấn luyện viên của tôi hỏi: “Bạn có dám mạo hiểm – để đạt được sự tự tin, hay bạn chờ đến khi bạn đủ tự tin rồi mới dám mạo hiểm?”

Ồ, câu hỏi đã đánh thức và mở cho tôi một góc nhìn mới. Nếu tôi tiếp tục lo lắng về việc bị coi là quá quyết liệt, nó sẽ giới hạn tiềm năng của tôi và tôi sẽ bỏ lỡ rất nhiều cơ hội để đóng góp cho công ty. Nếu tôi nhìn thấy vấn đề ảnh hưởng đến hoạt động của công ty mà không lên tiếng vì sợ phải xung đột với ai đó, công ty có thể sẽ thiệt hại rất nhiều. Đột nhiên, những lo lắng về lòng tự trọng, và niềm tin trong tôi trở nên không còn quá quan trọng.

Sau cuộc trò chuyện với Huấn luyện viên, tôi đã đóng góp tích cực hơn trong các cuộc họp Hội đồng quản trị và chia sẻ ý kiến cá nhân của mình, thậm chí khi có những quan điểm trái chiều. Tất nhiên, lúc đầu thì cũng không thoải mái lắm, nhưng càng chia sẻ nhiều, mọi thứ càng trở nên tự nhiên hơn. Tôi ngạc nhiên khi thấy tình hình không tồi tệ như tôi dự đoán. Mọi người đều duy trì sự chuyên nghiệp của mình. Mặc dù có những bất đồng và tranh luận xảy ra, nhưng tất cả đều mang tính xây dựng và tập trung vào lợi ích của công ty, thay vì phán xét vì tôi là một người phụ nữ.

Nhìn lại một năm vừa qua, tôi ngạc nhiên về sự phát triển cá nhân và hiệu quả của mình trong vai trò là một Trưởng nhóm Đầu tư. Tôi tự tin vào khả năng lắng nghe và được lắng nghe của mình khi tương tác với các lãnh đạo từ các công ty. Tôi đứng từ mục tiêu chung của các doanh nghiệp được chúng tôi đầu tư và chủ động chia sẻ ý kiến trong mỗi cuộc họp mà tôi tham dự. Tôi cảm thấy mạnh mẽ và nhìn thấy sự phát triển trong công việc của mình, điều đó đem lại sự viên mãn trong cuộc sống cá nhân của tôi. Tôi muốn chia sẻ một thông điệp với tất cả những người phụ nữ ngoài kia, đặc biệt là những người đang có niềm tin rằng chúng ta không thể có cả một sự nghiệp thành công và một gia đình hạnh phúc. Tuổi thơ là giai đoạn chúng ta hình thành những niềm tin định hình nên con người chúng ta ngày hôm nay, những niềm tin đó có thể tích cực hoặc tiêu cực. Tuy nhiên, chúng ta không được để những niềm tin này tạo ra những rào cản vô hình, hạn chế tiềm năng, sự viên mãn, cũng như hạnh phúc trong cuộc sống của mỗi chúng ta.

Vui lòng nhấn vào nút dưới đây để đăng ký nhận bản tin quý của Mekong Capital.

Mekong Capital đầu tư vào các ngành theo xu hướng tiêu dùng và đóng góp giá trị gia tăng cho doanh nghiệp theo mô hình Đầu tư Lấy Tầm nhìn làm Định hướng. Các công ty nhận đầu tư thường nằm trong số các doanh nghiệp tăng trưởng nhanh nhất trong ngành hàng tiêu dùng tại Việt Nam.

Đầu năm 2022, người sáng lập Mekong Capital, Chris Freund, đã xuất bản cuốn “Chuyện Lẩu Cua”, một câu chuyện về một đàn cua bị bắt bỏ vào nồi nước sôi. Thoạt nhìn, “Chuyện Lẩu Cua” trông như một quyển truyện tranh thiếu nhi với trang bìa đầy màu sắc và nét vẽ giàu tính biểu cảm theo phong cách hoạt hình. Nhưng càng về sau, độc giả dễ dàng nhận thấy rằng câu chuyện hàm chứa một thông điệp quan trọng cho các doanh nghiệp về chuyển hóa, năng lực lãnh đạo và việc tập trung vào một tầm nhìn rõ ràng.

Sách đang có bán tại Tiki (bìa cứng): bit.ly/38baF8a

Theo dõi chúng tôi trên LinkedIn: