“Tôi là ai trong trận đấu này?”

Tác giả: Đỗ Khánh Vân, Giám đốc Tư vấn Đầu tư, Mekong Capital

———

Năm 2016, sau 14 năm trong nghề và hai năm đồng hành cùng đội ngũ Đầu tư của Mekong, tôi tự hào trở thành Trưởng nhóm Tư vấn Đầu tư, phụ trách khoản đầu tư của Mekong Capital vào F88, một chuỗi cho vay cầm cố quy mô nhỏ vào thời điểm đó. Với lòng nhiệt huyết, sự quyết tâm và tư duy hướng đến kết quả, tôi đã cam kết với những người sáng lập F88: Tôi sẽ làm mọi thứ để giúp công ty hiện thực hóa Tầm nhìn dài hạn, bất kể khó khăn hay thử thách nào.

Bối cảnh F88 lúc đó giống như một đội bóng mới thành lập mong muốn trở thành Nhà vô địch quốc gia. Họ cần tự nâng cao kỹ năng của mình, xây dựng đội ngũ và luyện tập cách phối hợp cùng nhau để ghi được bàn thắng — thực sự là có rất nhiều việc cần làm. Vì thế, tôi cảm thấy mình rất cần sát cánh cùng những nhà sáng lập.

Và họ ngay lập tức chào đón tôi tham gia với tư cách là đồng đội trên sân. Trong vài tháng đầu, tôi dành 2-3 ngày một tuần để làm việc tại văn phòng công ty. Tôi trực tiếp điều phối việc tuyển dụng các vị trí nhân sự cấp cao mới. Tôi tham gia vào các cuộc họp của ban lãnh đạo và đôi khi cũng đóng góp ý kiến cho việc xây dựng các kế hoạch kinh doanh và tài chính. Đó là khoảng thời gian tuyệt vời vì tôi cảm thấy chúng tôi đang phát triển cùng nhau và tôi có thể đóng góp rất nhiều cho việc vận hành công ty. Khi có các bạn Giám Đốc đến gặp tôi để xin lời khuyên thay vì đến gặp CEO, tôi thấy vui vì mình đang giúp bạn CEO xây dựng đội ngũ vững mạnh hơn.

Tuy nhiên, một năm trôi qua, cả đội vẫn không ghi được ‘bàn thắng’ nào. Hầu hết các KPIs đều không đạt. Các bộ phận bắt đầu đổ lỗi cho nhau và các bạn cũng dần mất tự tin vào bản thân. Tôi cảm thấy khó chịu và mất kiên nhẫn. Tôi cảm giác như mình càng cố gắng hỗ trợ thì họ càng xa lánh tôi. Tôi thường thao thức mỗi đêm với nỗi sợ: “Liệu tôi thất bại không? Có phải tôi là ‘tội đồ’ làm cho đội mình thua cuộc? Tôi không đủ năng lực cho công việc này sao?” Tôi thấy mình như sắp chìm giữa dòng thác đổ ào.

Vào đầu năm thứ hai, tôi tham dự một dự án huấn luyện lãnh đạo cùng với những nhà sáng lập F88. Một trong những ‘bài tập’ của chúng tôi là trao đổi thẳng thắn với nhau về tất cả những lời phàn nàn chưa bao giờ nói. Tôi bàng hoàng khi nghe những lời nói như cắt vào tim: “Chúng tôi chưa bao giờ phủ nhận sự nhiệt tình và cam kết của bạn đối với thành công của F88. Tuy nhiên, chúng tôi cảm thấy rằng, khi bạn can thiệp quá sâu vào hoạt động của công ty, bạn đã để những quan ngại cá nhân làm ảnh hưởng sự tin tưởng lẫn nhau của cả đội. Bạn đã gián tiếp gây ra sự rối loạn và hoạt động kém hiệu quả của công ty“. Và đúng như nỗi sợ hãi của tôi, họ yêu cầu tôi ngừng thi đấu trên sân cùng họ. Đó là khoảnh khắc ‘thức tỉnh’ đầy đau đớn. Và vì thế, đó cũng là khoảnh khắc cũng mang tính bước ngoặt trong suy nghĩ của tôi. Tôi đã cho rằng mình nên là một cầu thủ thi đấu để giúp đội nhà giành chiến thắng. Nhưng tôi đã hoàn toàn sai lầm.

Không còn gì để mất, tôi quyết tâm thay đổi vai trò và mối quan hệ của mình với F88. Tôi tự hỏi: “Bây giờ, chính xác thì tôi nên ở đâu và là ai cho trận đấu này? Là khán giả đứng ngoài cổ vũ? Là huấn luyện viên, đội trưởng, hay trọng tài để chỉ ra lỗi sai? Tôi phải làm thế nào để giúp họ đây?”

Tôi đặt vấn đề với những cố vấn mà tôi tin tưởng nhất. Nhưng không ai có thể cho tôi một câu trả lời rõ ràng và thỏa đáng. Tuy nhiên, bài học lớn nhất mà tôi rút ra được từ họ là: “Đừng giới hạn ở bất kỳ vai trò nào. Bạn phải dựa trên cam kết của mình và lắng nghe cam kết của họ, để tìm ra bạn nên là ai và nên làm gì — bất kỳ điều gì F88 đang cần vào thời điểm đó — để giúp họ đạt được Tầm nhìn. Hãy lãnh đạo bằng cách đặt câu hỏi và cùng công ty khám phá, thay vì đưa ra lời khuyên và những kiến thức bạn đã biết trước đây”.

Vì vậy, tôi đã bắt đầu hành trình nhận các vai trò khác nhau. Đôi khi tôi cố gắng vượt qua nỗi sợ để trở thành huấn luyện viên của họ. Nhiều lần khác, tôi xuống sân luyện tập với họ trước trận đấu. Và càng cố gắng, tôi càng thấy rõ vai trò của mình cần thay đổi những lúc nào và thay đổi như thế nào. Và có một điều rõ ràng: KHÔNG BAO GIỜ tôi nên tham gia vào bất kỳ trận đấu thực sự nào và KHÔNG BAO GIỜ tôi nên cố gắng ghi bất kỳ bàn thắng nào CHO họ. Tôi hoàn toàn tin tưởng rằng các nhà lãnh đạo của tôi và đội ngũ của họ có thể giành chiến thắng trong bất kỳ trận chiến nào, bất kể họ có thể phải đối mặt với thách thức gì.

Tôi đã đến gặp những người sáng lập F88 và chia sẻ với họ về cam kết mới của mình: “Đứng từ cam kết thành công của F88, Vân sẽ liên tục đổi mới và tìm ra cách tốt nhất để hỗ trợ công ty. Tôn trọng vai trò điều hành của CEO, Vân sẽ đóng vai trò cố vấn cho đội ngũ lãnh đạo. Vân sẽ không ngừng đồng hành cùng công ty để khám phá những điểm còn hạn chế, nhằm tìm ra những góc nhìn mới và cách thức vận hành mới, và quan trọng hơn là khơi dậy những cam kết dẫn đến Tầm nhìn của chúng ta”.

Kể từ đó, tôi cảm thấy mối quan hệ giữa tôi và từng người trong đội ngũ đồng sáng lập ngày một thay đổi. Chúng tôi trở thành đối tác tin tưởng và trao quyền lẫn nhau. Chúng tôi có thể cởi mở chia sẻ những trục trặc trong công việc cũng như trong cách chúng tôi giao tiếp. Tôi đã học cách lắng nghe những cam kết và những điều thực sự quan trọng với CEO và ban lãnh đạo. Đó cũng là lúc tôi nhận ra rằng khi một người lãnh đạo có hoài bão và cam kết với một Tầm nhìn lớn hơn chính bản thân họ, họ hoàn toàn có khả năng và sẽ luôn sẵn sàng đổi mới bản thân để hiện thực hóa hoài bão đó. Kể từ đó, mỗi ngày, niềm tin của tôi vào năng lực lãnh đạo và điều hành của đội ngũ sáng lập ngày một lớn. Tôi nhớ vào cuối năm 2018, trong cuộc họp hàng tuần, bạn CEO đột nhiên ghi nhận rằng tôi thực sự là một Huấn luyện viên đã giúp bạn ấy và cả đội ngũ F88 chuyển hóa. Một niềm hân hoan khôn tả tràn ngập trái tim tôi và khiến tôi cười thật tươi. Đó có lẽ là một trong những khoảnh khắc tôi hạnh phúc nhất trong sự nghiệp của mình.

Đến thời điểm hiện tại, F88 đã hiện thực hóa Tầm nhìn ban đầu của mình và bắt đầu một hành trình mới. Từ một đội bóng mới thành lập, giờ đây họ đã trở thành câu lạc bộ bóng đá chuyên nghiệp hàng đầu, với những người không chỉ có thể đạt mục tiêu một cách đáng tin cậy mà còn có thể phát triển các thế hệ lãnh đạo trong tương lai.

Tôi không chia sẻ câu chuyện này để mang đến các bạn ‘công thức’ giúp một nhà đầu tư tạo nên thành công cho công ty được đầu tư. Câu chuyện này thiên về hành trình trải nghiệm, suy ngẫm và đổi mới của bản thân tôi. Để công ty thực hiện Tầm nhìn dài hạn, vấn đề không chỉ dừng ở việc ‘nhà đầu tư sẽ làm mọi thứ để giúp công ty’. Điều quan trọng hơn là việc liên tục khám phá và trở thành người phù hợp để truyền sức mạnh cho những người sáng lập. Vì vậy, thách thức lớn nhất của tôi trong việc tạo ra giá trị không nằm ở bài toán tìm ra giải pháp cho doanh nghiệp. Mà đó là việc vượt qua những trở ngại của bản thân để tiếp tục đi đúng hướng, toàn tâm toàn ý tin tưởng và trao sự tự tin cho những nhà sáng lập.

30/08/2021

Vui lòng nhấn vào nút dưới đây để đăng ký nhận bản tin quý của Mekong Capital.

Mekong Capital đầu tư vào các ngành theo xu hướng tiêu dùng và đóng góp giá trị gia tăng cho doanh nghiệp theo mô hình Đầu tư Lấy Tầm nhìn làm Định hướng. Các công ty nhận đầu tư thường nằm trong số các doanh nghiệp tăng trưởng nhanh nhất trong ngành hàng tiêu dùng tại Việt Nam.

Đầu năm 2022, người sáng lập Mekong Capital, Chris Freund, đã xuất bản cuốn “Chuyện Lẩu Cua”, một câu chuyện về một đàn cua bị bắt bỏ vào nồi nước sôi. Thoạt nhìn, “Chuyện Lẩu Cua” trông như một quyển truyện tranh thiếu nhi với trang bìa đầy màu sắc và nét vẽ giàu tính biểu cảm theo phong cách hoạt hình. Nhưng càng về sau, độc giả dễ dàng nhận thấy rằng câu chuyện hàm chứa một thông điệp quan trọng cho các doanh nghiệp về chuyển hóa, năng lực lãnh đạo và việc tập trung vào một tầm nhìn rõ ràng.

Sách đang có bán tại Tiki (bìa cứng): bit.ly/38baF8a

Theo dõi chúng tôi trên LinkedIn: